Faalangst, de angst om te falen, is eigenlijk best vreemd. Als ik naar mijn dochters kijk, herinner ik me hoe ze leerden lopen. Elke keer als ze vielen, stonden ze weer op, probeerden het opnieuw, en gingen net zo lang door tot het lukte. Ze dachten echt niet: “Oh, ik heb gefaald, ik blijf voor de rest van mijn leven liggen.” Nee, ze stonden gewoon weer op, probeerden het keer op keer, zonder op te geven. Een kind gaat niet zeggen “Nu ben ik er al zo lang mee bezig, ik stop ermee.” Of het nu gaat om praten, lopen, zitten of eten – als kind ga je door totdat het lukt.
Dat is eigenlijk best fascinerend: de eerste paar jaar van je leven bestaat er helemaal geen faalangst. Het is simpelweg leren en proberen, vallen en weer opstaan. En zodra je het een onder de knie hebt, wil je het volgende leren. Eerst leren lopen, dan leren rennen. Dat is de natuurlijke manier van groeien.
Maar dan kom je op school en tegenwoordig krijgen kinderen al toetsen in de kleuterklas, om ze vroeg te laten wennen aan de toetsen. Vroeger was de eerste toets de Cito in groep 8, maar nu wordt er al vanaf groep 1 getoetst. Kinderen wennen aan toetsen maar ook de keerzijde, hoe ze moeten presteren en hoe ze stress moeten ervaren. Is die stress overigens van de kinderen of spiegelen zij hun ouders? Maar dat is voor een volgende blog…
Het resultaat? Jongeren van 9 jaar met een burn-out, kinderen van 8 die in een depressie belanden. Ik las zelfs over een 9-jarig meisje dat suïcidaal werd omdat ze de druk niet meer aankon. Dit alles door een prestatiegerichte maatschappij, het draait om het resultaat.
Maar wat we vergeten, is dat wij allemaal al winnaars zijn. We zijn ontstaan uit een kans van één op 100 miljoen, tijdens het moment van conceptie. Hoe kunnen we dan ooit denken dat we verliezers zijn? Het idee dat we kunnen falen, dat we niet goed genoeg zijn, zit niet van nature in ons systeem. We zijn allemaal winnaars, maar dat “verliezen” is ons aangeleerd. Die angst om te falen is iets wat van buitenaf komt, door invloeden van ouders, leraren, school, en de maatschappij. Het is goed nieuws dat die faalangst niet van binnenuit komt, want dat betekent dat je het ook weer los kunt laten.
Hoe doe je dat? Je gaat in gedachten terug naar het moment waarop die faalangst is ontstaan. Misschien heb je daar hulp bij nodig, maar soms is het voldoende om gewoon even je ogen te sluiten en na te denken “Wanneer begon ik dit te voelen?”. De eerste herinnering die bovenkomt, kun je vervolgens gaan veranderen. Voor je brein maakt het niet uit of iets echt is of fantasie. Dus stel jezelf voor in dat moment en herbeleef het op jouw manier. Misschien was je toen 6 jaar of 3 jaar oud – het maakt niet uit. Verander de herinnering op een manier die goed voelt, kom voor jezelf op, zeg hoe je je voelt, maak de ander in gedachte letterlijk kleiner met een piepstemmetje, verander de kleur en blijft dit herhalen totdat je je weer een winnaar voelt.
Herhaal dit proces zoveel mogelijk. Hoe vaker je dit doet, hoe meer je het gaat geloven en hoe meer het je realiteit wordt. Want uiteindelijk ben je niet aan het falen, je bent aan het leren en groeien. En dat, dat is wat leven is.